مطالعه ی تطبیقی عناصر نقوش منسوجات ساسانی و صفوی

مطالعه ی نقوش و نمادهای هنری در ادوار مختلف منجر به آشنایی با فرهنگ ها، باورها و سنت های ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ خواهد شد. منسوجات بافته شده در دوره ی ساسانی به لحاظ زیبایی بصری، نقوش نمادین و تزئینی، کاربرد رنگ و فن بافت از شاخصه های هنر ایران زمین به شمار می روند. زیبایی این بافته ها بدان حد بود که بیشتر تمدن های بزرگ آن روزگار خواهان پارچه های ساسانی بودند و یا از نقوش آنها در بافته های خود استفاده می کردند. با توجه به اهمیت و پیشینه ی صنعت نساجی در ادوار مختلف تاریخی ایران، این پروژه، با استفاده از روش های تاریخی، توصیفی و تطبیقی، سعی در رد یابی عناصر این نقوش با توجه به کیفیات فرمی و محتوایی، در منسوجات دیگر دوره ی درخشان فرهنگ و هنر ایران، یعنی دوران طلایی صفوی کرده است که مهم ترین دوران پارچه بافی ایران به شمار می رود. شناسایی و مشخص نمودن وجوه اشتراک و افتراق نقوش در منسوجات ساسانی و صفوی از اهداف این تحقیق می باشد. بدین منظور ابتدا طی دو فصل مجزا، چهره ی اجتماعی، سیاسی، مذهبی و هنری دوران ساسانی و صفوی مورد بررسی قرار گرفته اند و در مورد پیشینه و ویژگی های منسوجات هر دو دوره مطالبی ارائه شده است. سپس در فصل چهارم نمونه هایی از نقوش منسوجات ساسانی و صفوی از لحاظ ویژگی های فرمی و محتوای بررسی شده و در انتها در جداول تطبیقی مورد مقایسه قرار گرفته اند. در پایان نتایج نشان می دهد بیشتر نقوشی که به عنوان نقوش‏ تزیینی در پارچه‏های صفوی مورد استفاده قرار گرفته‏اند همان اشکال‏ ساسانی می‏باشند که تحت‏ تأثیر شیوه نگارگری عهد صفوی با کیفیت فرمی و محتوایی متفاوتی به کار رفته اند.